Boş Orman

Boş orman, ilk defa Kent H. Redford’un 1992 yılında BioScience dergisinde yayınlanan “Boş Orman” isimli makalesinde kullandığı bir terimdir. Boş orman, büyük memeli hayvanların bulunmadığı ekosistemler anlamına gelmektedir. Boş ormanlarda çoğunlukla büyük ve tamamen yetişkin ağaçlar yer alır ancak insan etkisi yüzünden büyük memeliler bulunmaz. İçerisinde büyük memeliler de var olsa, boş ormanlar harika bir habitat olarak sınıflandırılabilir. Esasen bir ormanda ağaç bolluğunun olması, onun sağlıklı bir orman olduğu anlamına gelmez. Boş ormanlar, insan etkisinin bir ekosisteme hem içeriden hem dışarıdan zarar verebildiğini gösteren bir ekosistem tipidir.

Geyikler ve tapirler gibi yok olmakta olan birçok büyük memeli, tohum dağılımı açısından önemlidir. Çok sınırlı alanda dağılım gösteren birçok ağaç türü, tohumlarını yaymak için rüzgârlardan daha çok memelilere ihtiyaç duyar. Bu nedenle tohum yiyiciler ortadan kaybolduğunda, büyük tohumlu ağaçlar bölgedeki bitki yaşam dengesinin değişmesine neden olur şekilde küçük tohumlu ağaçlara tamamen baskın gelmeye başlar.

Avcı büyük memeliler de daha küçük avcıların ve otçulların aşırı artmasını ve baskın hâle gelmesini önleyerek genel çeşitliliğin çoğalması açısından önemlidir. Büyük avcıların olmayışı, avlanan türlerin düzensiz yoğunluğuna neden oluyor gibi görünmektedir. Belli hayvanlar tamamen tükenmiş olmasa bile, ekolojik tükenmeye maruz kalma noktasında sayılarında azalma olmuş olabilir. Avcıların, büyük tohum yayıcıların ve tohum yiyicilerin en önemlilerinden bir kısmı, günümüzde neotropikal ormanlarda yaşayan ve ekolojik tükenmenin eşiğine gelmiş hayvanlardır.

Büyük memelilerin defaunasyonu (faunanın, yani hayvan topluluğunun yeniden şekillenmesi), doğrudan veya dolaylı etkilerle gerçekleşebilir. Söz konusu hayvanlar için bu hayvanların defaunasyonuna neden olmayı hedeflemeyen herhangi bir insan faaliyeti tipi, dolaylı etkidir. En yaygın dolaylı etki, habitat yıkımıdır. Bununla birlikte meyvelerin ve tohumların aşırı toplanması veya büyük memelilerin yemek için gereksinim duyduğu hayvanların aşırı avlanması, büyük memelilerin defaunasyonu için diğer dolaylı etki örnekleridir. Bu konuda bir diğer örnek de modern insan faaliyetleri sonucunda açığa çıkan kimyasallar yoluyla oluşan etkidir.

Doğrudan defaunasyon ise iki kategoride ele alınır: İnsanın geçinme amaçlı avlanması ve ticari avlanma. En yaygın olarak avlanan türler, genellikle bölgedeki en büyük türlerdir. Bölgedeki büyük memeliler, çoğunlukla birkaç türden ibarettir ama genel biyokütlenin önemli bir kısmını oluştururlar. Orta dereceli avlanmanın olduğu bölgelerde avlanan memeli türlerinin biyokütlesi %80,7 oranında düşmektedir. Yoğun avlanmanın olduğu bölgelerde ise bu düşme oranı %93,7 olabilmektedir.


Çevirmen: Anıl Altın
Kaynak: Wikipedia > Empty forest